Geen enkel kind in armoede krijgt de gezondheidszorg waarop het recht heeft

Alle kinderen in armoede ontbreken een goede gezondheidszorg. Kansarme gezinnen hebben het in 2020 nóg moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen en zien zich genoodzaakt om niet dringende gezondheidszorg nog meer uit te stellen. Dit blijkt uit cijfers van kinderarmoedebestrijdingsorganisatie Stichting Pelicano, die gezinnen met kinderen financieel ondersteunt. Sinds de start van de coronacrisis vertaalt zich dit in een stijging met 35% van de ondersteunende financiële middelen voor gezondheidszorg, zoals een bezoekje aan de tandarts of huisarts. Daar bovenop zag Stichting Pelicano in 2020 ook een verdubbeling van de uitgaven voor extra steun voor psychologische zorgen, uitgaven die los staan van de gewone zorgbijdrage die Stichting Pelicano levert. Over het algemeen steeg het financieel ondersteunend budget voor kansarme gezinnen met 34%.

“Geen enkel kind in armoede krijgt de gezondheidszorg waarop het recht heeft. Dit geldt zowel voor medische zorgen als paramedische zorgen. Ouders kunnen zich vaak een simpel bezoekje aan de tandarts of huisarts niet veroorloven, laat staan psychologische hulp. Nochtans dragen kinderen in armoede altijd een rugzak met zich mee. Dit verergert door de coronacrisis.”

Ook de zorgpartners waarmee Stichting Pelicano samenwerkt, zien de nood aan extra financiële hulp voor gezondheidszorg bij ouders stijgen, en dan vooral voor psychologische ondersteuning. Kelly Dildick, directrice van basisschool De Klimop in Gistel: “We voorzien de laatste tijd niet alleen meer budget voor medische en logopedische hulp, maar ook psychologische hulp. Onze Pelicanokinderen voelen aan dat ze anders zijn dan hun leeftijdsgenootjes door hun moeilijke financiële thuissituatie. Jonge kinderen beseffen veel meer dan je zou denken en daardoor voelen ze zich soms minder goed in hun vel.”

Stichting Pelicano wil dat de overheid beter inzet op de sensibilisering van de derdebetalersregeling. Hierdoor hoeft enkel nog het remgeld betaald te worden bij een medische consultatie. Dat systeem verhelpt de barrière voor een doktersbezoek. Op die manier kunnen kinderen in armoede toch beroep doen op professionele medische en psychologische hulp. Ook de beroepsverenigingen voor huisartsen en tandartsen moeten een tandje bijsteken: zij moeten de toegang tot gezondheidszorg mogelijk maken door in elke praktijk de derdebetalersregeling in te voeren. Want ondanks de verplichting tot invoering, zijn er nog steeds zorgverleners die dit systeem niet hanteren.

Er rust nog steeds een taboe rond het toegeven van financiële moeilijkheden bij de huisarts of tandarts. Stichting Pelicano wil dit taboe de wereld uithelpen door in gesprek te gaan met zorgverstrekkers en wil hen duidelijk maken dat ze dit taboe bespreekbaar moeten maken in hun praktijk. Christiaan Hoorne: “Veel mensen schamen zich om aan hun huisarts of tandarts te moeten vertellen dat ze financieel krap bij kas zitten. Daar bovenop komt dan nog dat mensen onvoldoende op de hoogte zijn van de derdebetalersregeling of dat zorgverstrekkers deze regeling niet implementeren. Dit zou nochtans de nodige ademruimte kunnen geven aan gezinnen in armoede. We roepen de overheid en beroepsverenigingen daarom op om hier werk van te maken, zodat alle kinderen kunnen gebruikmaken van het basisrecht dat gezondheid is. Dit zowel op medisch als paramedisch vlak”.

Uit de laatste editie van de gezondheidsenquête van Sciensano, de grootste van het land, blijkt dat 9,1% van de huishoudens medische zorgen moet uitstellen door financiële moeilijkheden. Maar liefst 15,1% van de huishoudens geeft aan dat gezondheidszorg moeilijk te dragen is. “De correlatie tussen armoede en slechte gezondheid is reeds bewezen in onderzoek over de hele wereld. Doktersafspaken worden bijvoorbeeld uitgesteld om genoeg geld voor eten of een energiefactuur over te houden voor het einde van de maand. Het is een vicieuze cirkel”, zegt professor Griet Roets, verbonden aan de vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogie van de UGent. Een goede gezondheidszorg voor (jonge) kinderen is nochtans primordiaal. Anders heeft dit effect op de ontwikkeling van het kind, effecten die het kind voor de rest van het leven met zich meedraagt.

Door de coronacrisis zitten nog meer mensen in nauwere schoentjes, wat tot nog meer uitstel van medische zorgen leidt. Geld voor psychologische hulp is er dan al helemaal niet, ondanks de rugzak die kinderen in armoede meedragen. Professor Griet Roets: “Armoede weegt ook op het mentaal welzijn van kinderen. Niet alleen als ze jong zijn, maar de impact van het gevoel van minderwaardigheid manifesteert zich vooral later in de puberteit. Dat begint dan door te wegen en dan stellen jongeren hun ambities voor de toekomst bij. Ineens willen ze geen piloot of dokter meer worden maar postbode”. Daarom is het uiterst belangrijk dat er meer ingezet wordt op de derdebetalersregeling, zodat kinderen de gezondheidszorg kijgen waarop ze recht hebben en later de gevolgen van een gebrek hieraan niet met zich meedragen.