Maak de Armoedebarometer minstens halfjaarlijks: de cijfers hinken achter de feiten aan

Gisteren is de Armoedebarometer van 2021 gepubliceerd, cijfers die de evolutie van armoede in België weergeven. Daaruit is gebleken dat er in 2021 90.000 mensen minder in armoede leefden dan de twee jaar ervoor; nog steeds goed voor een enorm aantal van 560.000 mensen. Volgens de Armoedebarometer is er sinds het najaar van 2021 wel een kentering op te merken: de vraag naar voedselhulp, financiële hulp en schuldbemiddeling is opvallend beginnen te stijgen.

Daarnaast kruipt armoede volgens de barometer op de sociale ladder omhoog: meer en meer mensen, ook uit de lage middenklasse, komen sinds september 2021 in de problemen. Dat is iets wat wij bij Stichting Pelicano ook al langer merken, en we voelen dat de situatie enkel aan het verergeren is.

De situatie wordt alleen maar erger

Tussen juni 2021 en januari 2022, op slechts een half jaar tijd, is het leven 4 procent duurder geworden. Het budget om minimaal rond te komen (“referentiebudget”) steeg toen van 2.321 euro naar 2.405 euro. Dat blijkt uit cijfers van het Centrum voor budgetadvies en -onderzoek van Thomas More (CEBUD), dat onderzoek doet naar hoeveel inkomen een gezin minimaal nodig heeft om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Dat wordt nu dus ook weerspiegeld in de Armoedebarometer. Maar: in juni 2022 is dit bedrag verder opgeklommen tot 2.584 euro voor gezinnen met één kind, een verdere stijging van 7 procent. Voor gezinnen met meerdere kinderen is er zelfs sprake van een stijging van maar liefst 19 procent. Op een half jaar tijd. Niet verwonderlijk dus dat ook gezinnen in de lagere middenklasse in de problemen komen.

Wij voelen bij Stichting Pelicano dat de situatie momenteel nog erger aan het worden is, maar we kunnen het niet becijferen. Onderzoek over armoedecijfers is ofwel gedateerd, ofwel is er gewoonweg geen onderzoek. We zijn uiteraard enorm dankbaar dat zoiets als de Armoedebarometer bestaat. Onderzoek zoals dit bevestigt in cijfers wat wij enkel maar kunnen aanvoelen.

Nuttige en noodzakelijke tool, maar maak er minstens tweemaal per jaar van

De Armoedebarometer is een zeer nuttige en noodzakelijke tool om een overzicht te geven van de armoedesituatie in België, maar wordt slechts eenmaal per jaar gepubliceerd. Concrete maatschappelijke evoluties, zoals de huidige energiecrisis zijn hier nog niet in opgenomen. Daardoor schetst de barometer maar een deel van het probleem: de cijfers die nu gepubliceerd zijn, dateren van voor de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis. Tegenwoordig verandert de situatie enorm snel, zoals de cijfers van het CEBUD aantonen.

Daarnaast bestaat er onvoldoende diepgaand onderzoek over armoede en kinderarmoede in België. Enkel wanneer er een duidelijk beeld is van de problematiek en de factoren die armoede in België beïnvloeden kan er aan een beter beleid gewerkt worden om armoede op te lossen.

Wij pleiten daarom voor een nauwere opvolging van armoedecijfers, en voldoende diepgaand onderzoek naar de (kinder)armoedeproblematiek in ons land. Een goede zaak is dat de UGent vanaf dit jaar onderzoek zal doen naar (kinder)armoede met de Leerstoel Pelicano, dat wij mee ondersteunen en financieren. Maar er zou minstens een halfjaarlijkse Armoedebarometer moeten komen, of een tool of een instrument waarmee op regelmatigere basis gegevens getracked worden. Uiteraard bieden wij onze medewerking hiervoor aan. Nu hinken de cijfers achter de feiten aan. Het is enorm belangrijk dat we de vinger aan de pols houden en duidelijke cijfers voorhanden hebben, om zo op tijd aan de alarmbel te kunnen trekken. Niet pas wanneer het kalf al verdronken is.

Christiaan Hoorne